Inteligencje wielorakie

Inteligencje wielorakie wg Howarda Gardnera

Każde dziecko jest zdolne, ale nie ma dwojga dzieci zdolnych w ten sam sposób. T.Armstrong

1. Każdy człowiek posiada wszystkie rodzaje inteligencji, rozwinięte w różnym stopniu.
2. Inteligencje tworzą profil niepowtarzalny dla innych.
3. Profile te są dynamiczne i zmieniają się w trakcie rozwoju człowieka.
4. Wszystkie inteligencje współpracują ze sobą w różnych konfiguracjach.
5. Inteligencje można rozwijać poprzez różnorodne ćwiczenia.
6. Inteligencje są potęcjałami, które można aktywować (zmieniają się podczas działania)
7. Wszystkie inteligencje są równoprawne

 Inteligencja językowa - charakterystyczne jest zainteresowanie światem słowa mówionego i pisanego, umiejętność wypowiadania się i ujmowania zdarzeń. Świat rozumiany jest poprzez słowo.

• Lubi mówić, opowiadać i słuchać opowieści
• Jasno wypowiada się, używa bogatego słownictwa
• Potrafi tworzyć opowiadania i oryginalne historie
• Ma łatwość uczenia się języków obcych
• Jest wrażliwy na rytmy, dźwięki, ma dobrą pamięć słuchową
• Chętnie i często zadaje pytania
• Lubi recytować wiersze, łatwo je zapamiętuje wcześnie podejmuje próby czytania.

• zgadywanki, gry słowne
•  czytanie bajek
• śpiewanie recytacja wierszy
•  rozmowy z dzieckiem
• opowiadanie bajek przez dziecko
•  kończenie rozpoczętych bajek, historyjek przez dziecko
• wymyślanie opowiadań
•  wyrażanie zdania na dany temat
• zadawanie dziecku pytań

• opowiadać historyjki
• grać w gry pamięciowe dotyczące nazw i miejsc
• czytać opowiadania i anegdoty
• pisać opowiadania i anegdoty
• układać skecze
• czytać artykuły prasowe
• przeprowadzać wywiady
• układać zagadki, gry ortograficzne
• łączyć czytanie i pisanie z innymi dziedzinami
• pisać i redagować gazetki, pisemka, biuletyny
• brać udział w debatach
• toczyć dyskusje
• korzystać z edytora tekstu jako sposobu wprowadzenia do wiedzy informatycznej

 Inteligencja matematyczno-logiczna – charakterystyczne jest zainteresowanie światem przedmiotów, symboli liczbowych i operacji matematycznych. Świat rozumiany jest poprzez ciągi zdarzeń oraz liczby.

•  myśli logicznie
•  lubi ustaloną kolejność i porządek rzeczy
•  jest konkretne i dociekliwe
•  lubi badać i zbierać informacje
•  lubi gry logiczne, łamigłówki i zagadki
•  umiejętnie szereguje, klasyfikuje i wnioskuje
•  z łatwością dostrzega związki przyczynowo skutkowe
•  zadaje wiele pytań dotyczących otaczającego go świata
•  chętnie rozwiązuje problemy
•  lubi przeliczać różne rzeczy, napotkane przedmioty
•  klasyfikuje lub grupuje jakieś zasady czy cechy
•  rozumie znaczenie symboli
•  jest dokładne i zorganizowane

•  zagadki pobudzające myślenie
•  zadania matematyczne, gry liczbowe
•  samodzielne rozwiązywanie problemów
•  liczenie
•  układanie historyjek obrazkowych
•  wymyślanie co by było gdyby…
•  wspólne gotowanie, przygotowanie posiłków
•  majsterkowanie
•  wymyślanie zalet i wad, np. oglądanie telewizji
•  wyciąganie wniosków z bajek

• Stymulować rozwiązywanie problemów
• Grać w gry wymagające obliczeń matematycznych
• Analizować i interpretować dane
• Rozumować
• Zachęcać do rozwijania mocnych stron
• Zachęcać do doświadczeń praktycznych
• Tworzyć prognozy
• Włączać organizacje i matematykę do innych przedmiotów
• Mieć miejsce na wszystko
• Pozwalać żeby zadania były wykonywane krok po kroku
• Myśleć dedukcyjnie
• Używać komputera do obliczeń i tworzenai arkuszy kalkulacyjnych

 Inteligencja ruchowa – charakterystyczna jest zdolność wykorzystywania własnego ciała, ukierunkowanego ruchu, posługiwanie się przedmiotami. Świat rozumiany jest poprzez ruch i kontakt fizyczny.

• lubi ćwiczyć fizycznie
•  potrafi własnym ciałem wyrażać emocje
•  łatwo się uczy różnych sprawności ruchowych
•  przoduje wśród rówieśnikach w sportach
•  ma dobre wyczucie odległości i przestrzeni
•  jest uzdolnione manualnie ma dobrą koordynację ruchową wykorzystuje ruch w sposób celowy i świadomy
•  posiada dobre wyczucie własnego ciała
•  chętnie wykonuje różne prace ręczne
•  w czasie rozmowy używa mowy ciała, gestykuluje

• uprawianie sportu
•  uczestnictwo w zajęciach artystycznych
•  zagadki ruchowe, kalambury
•  nauka tańców
•  wyrażanie swoich emocji za pomocą ruchu
• udział w przedstawieniach teatralnych 

• wykonuj ćwiczenia fizyczne, stawaj się podczas nich przedmiotem, o którym się uczysz
• wykorzystuj taniec do nauki
• wykorzystuj ruch do nauki
• odgrywaj to, czego się uczysz
• w naukach ścisłych używaj pomocy naukowych
• zadbaj o to, by mieć dużo ”zmian rytmu” i przerw
• włącz ruch do wszystkich przedmiotów, których się uczysz
• powtarzaj sobie w myślach materiał, gdy pływasz lub biegasz
• korzystaj z modeli, urządzeń technicznych klocków Lego
• stosuj techniki karate, aby się skupić
• rób wycieczki
• bierz udział w rozmaitych grach zespołowych
• odgrywaj scenki i różne role
• pstrykaj palcami, klaszcz, tup, skacz, wspinaj się

 Inteligencja wizualno-przestrzenna – charakterystyczna jest zdolność do tworzenia w umyśle obrazów, relacji przestrzennych, wizualizacja. Świat rozumiany jest poprzez obraz i formy przestrzenne.

• ma zdolność dostrzegania szczegółów otaczającego świata
•  jest wrażliwe na kształty, linie, kolory, „myśli obrazami”
•  ma pamięć obrazową, lubi bawić się układankami, mapami, labiryntami, lubi rysować, lepić, modelować, tworzyć przestrzenne formy
•  ma dobrze rozwinięty zmysł dotyku
•  łatwo odnajduje drogę w nowym miejscu
•  szybo uczy się korzystać z map, diagramów, tabel, rozumie schematy rysunkowe
•  lubi rozkładać różne rzeczy na części i potrafi złożyć je z powrotem
•  lubi sprawdzać w jaki sposób coś działa
•  chętnie słuch czytany tekst, gdy jest on ilustrowany

•  wykonywanie prac plastycznych
•  poznanie różnych technik plastycznych
•  sklejanie modeli
•  układanie puzzli, klocków
•  lepienie plasteliny
•  oglądanie ilustracji
•  wypowiadanie się na temat np. wycieczek

• Podczas nauki korzystać z ilustracji
• Rysować machinalnie przy różnych okazjach
• Rysować wykresy i mapy
• Łączyć sztukę z innymi przedmiotami
• Korzystać z Map myśli i Map Pojęć
• Wizualizować różne zagadnienia
• Oglądać filmy wideo lub tworzyć własne
• Umieszczać na ścianach bodźce peryferyjne, jak choćby plansze z potrzebną informacją
• Korzystać z mimiki
• Zmieniać swoje położenie w pomieszczeniu by uzyskać różne perspektywy
• Przedstawiać plany i cele za pomocą diagramów
• Grupować elementy
• Podkreślać kolorowo
• Stosować grafikę komputerowa

 Inteligencja muzyczna – charakterystyczna jest łatwość percepcji i tworzenia muzyki, muzykalność, rozumienie struktury utworów muzycznych. Świat rozumiany jest poprzez dźwięki, rytm i melodię.

• Ma poczucie rytmu i z łatwością zapamiętuje rytmy i rymy
•  Lubi śpiewać
•  Chętnie uczy się przy muzyce
•  Jest wrażliwe na wszelkie dźwięki
•  Ma dobry słuch muzyczny
•  Lubi słuchać muzyki
•  Ma swoje ulubione piosenki, melodie, utwory
•  Nuci, mruczy, podśpiewuje podczas zabawy
•  Samodzielnie komponuje melodie
•  Lubi wydobywać dźwięki z przedmiotów „niemuzycznych”

• Łączenie z muzyką wszystko co się da
•  Wyróżnianie i nazywanie dźwięków z otoczenia np. podczas spaceru
•  Prezentowanie swoich umiejętności przed szerszą publicznością
•  Wymyślanie piosenek i rymowanek
•  Słuchanie różnorodnej muzyki

• Graj na instrumencie muzycznym.
• Ucz się poprzez piosenki.
• Ucz się poprzez koncerty aktywne i pasywne.
• Ucz się z towarzyszeniem muzyki barokowej.
• Pracuj z muzyką.
• Zapisz się do chóru.
• Komponuj muzykę.
• Łącz muzykę z innymi przedmiotami.
• Zmieniaj nastrój za pomocą muzyki.
• Korzystaj z muzyki, aby się odprężyć.
• Wyobrażaj sobie lub rysuj obrazy, słuchając muzyki.
• Ucz się poprzez rapowanie, wiersze i chóralne czytanie.
• Komponuj muzykę za pomocą komputera.

 Inteligencja przyrodnicza – charakterystyczna jest duża wrażliwość, zdolność dostrzegania wzorców w naturze, rozpoznawania i kategoryzowania przedmiotów. Świat rozumiany jest poprzez naturalne środowisko i otoczenie.

• Jest ciekawe świata
•  Lubi przebywać na świeżym powietrzu
•  Lubi samodzielnie eksperymentować, doświadczać
•  Pasjonuje się ekologią
• Klasyfikuje przedmioty w hierarchie
•  Fascynuje go otaczający świat
•  Kolekcjonuje okazy przyrodnicze
•  Zbiera albumy, obrazki czy książki o tematyce przyrodniczej
•  Ma własny ogródek w doniczce
•  Dobrze opiekuje się zwierzętami lub roślinkami
•  Jest zainteresowane zjawiskami przyrodniczymi, fizycznymi, chemicznymi

• Prowadzenie hodowli roślin (obserwacja)
•  Wykonywanie doświadczeń
•  Spacery i wycieczki
•  Oglądanie programów przyrodniczych
•  Posiadanie własnego zwierzątka
•  Odwiedzanie ogrodów przyrodniczych

• korzystaj z działań stymulujących rozwój osobisty, by przełamać czynniki blokujące uczenie się
• dokładnie wypytuj o określone działanie
• myśl o swoim myśleniu
• zostawiaj sobie czas na refleksję
• prowadź samodzielne badania
• słuchaj podszeptów swojej intuicji
• dyskutuj o swoich doświadczeniach
  i związanych z nimi uczuciach, zastanawiaj się nad nimi i opisuj je
• pozwól sobie być odmiennym od grupy
• pisz książki i dzienniki opisujące poznane przez Ciebie procesy i zjawiska
• kontroluj własną naukę wykorzystując klasyfikacje
• ucz się dociekliwości i wytrwałości

 Inteligencja interpersonalna – charakterystyczna jest zdolność do wchodzenia w interakcje z innymi, umiejętność komunikowania się, rozumienia innych ludzi. Świat postrzegany jest przez pryzmat drugiego człowieka.

• lubi i potrafi pracować w grupie
•  łatwo nawiązuje kontakty społeczne
•  jest komunikatywne
•  ma zdolności przywódcze
•  potrafi słuchać innych
•  zachowuje asertywność przy konfrontacji
•  jest lubiane przez rówieśników
•  dba o dobre relacje z innymi osobami
•  patrzy na świat oczyma drugiego człowieka
•  wczuwa się w sytuacje i problemy innych
•  potrafi rozwiązywać konflikty

• zabawy w większym gronie
•  uczenie się dzieci od siebie nawzajem
• oglądanie ilustracji, książek połączone z rozmową na temat uczuć i myśli przedstawionych osób
•  powierzenie obowiązków i zadań do wykonania

• ucz się wspólnie z innymi
• rób dużo przerw, które pozwolą na nawiązanie kontaktów towarzyskich
• ucz się w parze z inną osobą, tak abyście dzielili się wiedzą
• często kontaktuj się i porozumiewaj z innymi
• prowadź koleżeński rozmowy przez telefon
• wydawaj przyjęcia i świętuj to, czego się nauczyłeś
• zamień naukę w zabawę
• włącz kontakty międzyludzkie do wszystkich przedmiotów
• wykorzystuj grę „Znajdź kogoś, kto…”
• pracuj w zespołach
• ucz się przez pomaganie innym
• opiekuj się innymi
• określaj związki przyczynowo skutkowe

 Inteligencja intrapersonalna – charakterystyczna jest wysoka samoświadomość, zdolność do refleksji nad sobą i własnym zachowaniem, motywacją i emocjami, poszukiwanie odpowiedzi. Świat postrzegany jest przez pryzmat samego siebie.

• lubi pracować samodzielnie
•  zna i wykorzystuje swoje mocne strony
•  buduje wewnętrzną motywację
•  poszukuje odpowiedzi na „trudne” pytania
•  samodzielnie wyznacza i jasno precyzuje cele własne
•  chętnie przebywa samo, wykonuje wtedy ulubione zajęcia
•  jest zaradne, niezależne
•  umie wyrażać swoje uczucia
•  lubi decydować o sobie

•  samodzielne wybieranie nowych zadań
•  samodzielne planowanie swojej pracy
•  wyznaczanie własnego miejsca pracy
•  wypowiadanie swoich opinii

• prowadź osobiste „rozmowy od serca”
• korzystaj z działań stymulujących rozwój osobisty, by przełamać czynniki blokujące uczenie się
• dokładnie wypytuj o określone działanie
• myśl o swoim myśleniu
• zostawiaj sobie czas na refleksję
• prowadź samodzielne badania
• słuchaj podszeptów swojej intuicji
• dyskutuj o swoich doświadczeniach
  i związanych z nimi uczuciach, zastanawiaj się nad nimi i opisuj je
• pozwól sobie być odmiennym od grupy
• pisz książki i dzienniki opisujące historię twojego życia
• kontroluj własną naukę
• ucz osobistej afirmacji
• ucz dociekliwości